Zdarza się, że pomimo prawidłowego poziomu witaminy B12 w osoczu dalej występują objawy niedoboru.
Czasem nawet nadmiar witaminy B12 może oznaczać niedobór, szczególnie warto na to zwrócić uwagę w przypadku
zaburzeń pracy nerek i wątroby,
przewlekłych stanów zapalnych,
chorób autoimmunologicznych,
zaburzeń pracy układu pokarmowego,
nowotworów.
Organizm ludzki ma zdolność do magazynowania witaminy B12 w wątrobie na okres nawet 6 lat.
Dlatego też niedobory mogą ujawniać się z dużym opóźnieniem. Nie oznacza to jednak, że zapasy tej witaminy się nie kończą.
Szczególnie na niedobory witaminy B12 są narażone:
osoby na dietach wegetariańskich i wegańskich,
osoby chorujące na cukrzycę typu II (szczególnie te leczone metforminą),
kobiety w ciąży i karmiące piersią,
osoby z zaburzeniami wchłaniania (choroby zapalne jelit, jak choroba Leśniowskiego Crohna, SIBO, obecność pasożytów, czy Helicobacter pylori),
osoby z niedoczynnością tarczycy (i Hashimoto),
osoby palące i spożywające regularnie alkohol,
osoby po 50 roku życia.
Warto zwrócić uwagę na leki, które mogą obniżać poziom witaminy B12:
tabletki antykoncepcyjne
metformina (lek przeciwcukrzycowy, wykorzystywany w insulinooporności)
niektóre antybiotyki
IPP (leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego w żołądku)
antagoniści (blokery) H2 (stosowane w chorobie refluksowej i przy wrzodach żołądka)
leki z rodzaju NLPZ
leki przeciwpadaczkowe
statyny (leki obniżające poziom cholesterolu)
Dlatego też warto wykonać dodatkową diagnostykę w przypadku podejrzeń niedoborów witaminy B12:
morfologia ogólna z rozmazem – przy niedoborach B12 widoczne będą odchylenia w parametrach czerwonokrwinkowych, takich jak hemoglobina, hematokryt, MCH, MCV, MCHC
kwas metylomalonowy (kwas MMA) i homocysteina – w niedoborach witaminy B12 oba te parametry mogą być podwyższone
Wykrywalne podwyższenie stężenia MMA poprzedza wystąpienie zmian hematologicznych (na przykład niedokrwistości megaloblastycznej) towarzyszących niedoborowi witaminy B12!
Witamina B12 pomaga w rozkładzie kwasu metylomalonowy oraz homocysteiny – stąd wysokie ich stężenia w przypadku niedoborów B12.
Kwas MMA warto też oznaczyć w moczu. Jego wysokie wartości też będą wskazywały na niedobór B12.
holoTC (holotranskobalamina) – aktywna forma witaminy B12; holoTC pozwala bardzo wcześnie wykryć niedobory witaminy B12, w badaniach będzie w dolnych granicach norm
Około ¼ krążącej we krwi kobalaminy (witaminy B12) wiąże się z transkobalaminą (holoTC), dzięki czemu jest dostępna dla komórek.