Iwona Pasieczna – Dietetyk kliniczny

Witamina B12 – Jak wykonać dokładną diagnostykę ?

Zdarza się, że pomimo prawidłowego poziomu witaminy B12 w osoczu dalej występują objawy niedoboru.

Czasem nawet nadmiar witaminy B12 może oznaczać niedobór, szczególnie warto na to zwrócić uwagę w przypadku
➡️ zaburzeń pracy nerek i wątroby,
➡️ przewlekłych stanów zapalnych,
➡️ chorób autoimmunologicznych,
➡️ zaburzeń pracy układu pokarmowego,
➡️ nowotworów.

Organizm ludzki ma zdolność do magazynowania witaminy B12 w wątrobie na okres nawet 6 lat.
Dlatego też niedobory mogą ujawniać się z dużym opóźnieniem. Nie oznacza to jednak, że zapasy tej witaminy się nie kończą.
Szczególnie na niedobory witaminy B12 są narażone:

▶️ osoby na dietach wegetariańskich i wegańskich,
▶️ osoby chorujące na cukrzycę typu II (szczególnie te leczone metforminą),
▶️ kobiety w ciąży i karmiące piersią,
▶️ osoby z zaburzeniami wchłaniania (choroby zapalne jelit, jak choroba Leśniowskiego Crohna, SIBO, obecność pasożytów, czy Helicobacter pylori),
▶️ osoby z niedoczynnością tarczycy (i Hashimoto),
▶️ osoby palące i spożywające regularnie alkohol,
▶️ osoby po 50 roku życia.

Warto zwrócić uwagę na leki, które mogą obniżać poziom witaminy B12:

❌ tabletki antykoncepcyjne
❌ metformina (lek przeciwcukrzycowy, wykorzystywany w insulinooporności)
❌ niektóre antybiotyki
❌ IPP (leki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego w żołądku)
❌ antagoniści (blokery) H2 (stosowane w chorobie refluksowej i przy wrzodach żołądka)
❌ leki z rodzaju NLPZ
❌ leki przeciwpadaczkowe
❌ statyny (leki obniżające poziom cholesterolu)

Dlatego też warto wykonać dodatkową diagnostykę w przypadku podejrzeń niedoborów witaminy B12:

✅morfologia ogólna z rozmazem – przy niedoborach B12 widoczne będą odchylenia w parametrach czerwonokrwinkowych, takich jak hemoglobina, hematokryt, MCH, MCV, MCHC
✅ kwas metylomalonowy (kwas MMA) i homocysteina – w niedoborach witaminy B12 oba te parametry mogą być podwyższone

➡️Wykrywalne podwyższenie stężenia MMA poprzedza wystąpienie zmian hematologicznych (na przykład niedokrwistości megaloblastycznej) towarzyszących niedoborowi witaminy B12!
➡️Witamina B12 pomaga w rozkładzie kwasu metylomalonowy oraz homocysteiny – stąd wysokie ich stężenia w przypadku niedoborów B12.

Kwas MMA warto też oznaczyć w moczu. Jego wysokie wartości też będą wskazywały na niedobór B12.

✅ holoTC (holotranskobalamina) – aktywna forma witaminy B12; holoTC pozwala bardzo wcześnie wykryć niedobory witaminy B12, w badaniach będzie w dolnych granicach norm

➡️ Około ¼ krążącej we krwi kobalaminy (witaminy B12) wiąże się z transkobalaminą (holoTC), dzięki czemu jest dostępna dla komórek.